Skifte etter Gyri:
http://digitalarkivet.uib.no/cgi-win/webcens.exe?s...96&merk=196#ovre

Skiftet etter Guri Sjursdtr Øren:
'Skiftet er datert 15. april 1669 og nevner barna Madtz Heinesen Ænes, Gotskalk Heinesen, Anders Heinesen, Mallene Heinesdatter, g.m. Dirich Handegard, Astri H., g.m. Lars Olsen Eye, Johanne H., g.m. Johannes Forhoffde, Anne H., g.m. Iffr Øre, Mari H., g.m. Askild Øre, Guren H., g.m. Aslach Kaldestad.'

(Kilde: Strandebarm og Varaldsøy s. 76)

Gyri Øyre s42k5
På garden Øyre i Mauranger står ei lita røykstove som var bygd i året 1624. Det seiest at ho vart reist av Heine og Gyri Øyre. Om Heine vert det fortalt at han var ein stille og liketil mann som ikkje la seg opp i strid med nokon. Når det likevel oppstod strid, kan ein ikkje skulda han, men derimot kona for det. For ho var både stridlysten, herskesjuk og så gjerrig at det var eit styggeting. På grunn av henne kom mannen i strid med grannane. Gyri Øyre var heller ikkje god å stridast med. Og dersom nokon våga det, gjekk det han sjeldan vel; for ho kunne bruka “svartekunsten” og kunne såleis kasta den mest fæslege trolldom over dei som våga å setja seg mot henne. Derfor var det færre og færre som torde seg i strid med henne. Så til sist rådde ho både i fjellet og i fjøra som ein seier.

Dei hamnegangane som ho på det viset tvinga seg til, var utruleg store. Dessutan fekk ho ved hjelp av svartekunsten dei fem døtrene sine gifte med dei rikaste gardmannssønene i bygda jamvel om dei var mindre fine å sjå til. Ho var såleis skrekk og gru for heile bygda. Ho kunne nemleg laga trolldrikk.

Ein laurdagskveld lurte Gyri godt ein gut frå garden Flatabø. Han hadde odelsretten til farsgarden og var ein dugande kar. Gyri hadde kåra han til sin tilkommande svigerson; men det hadde nær gått gale for henne. Guten hadde nemleg blitt forelska i ei jente i Gjetingsdal, ja han hadde enda trulova seg med henne utan at Gyri hadde fått nyss om det. Men ho hadde ikkje før fått vita det, før ho var ute med sine fule planar.

Ein laurdagskveld då guten kom roande utover vågen for å besøkja kjærasten, ropte Gyri på han. Ho hadde truleg vore på utkikk etter han og ville no snakka med han. Han lydde og rodde i land. Gyri spurde: “Vil du til Gjetingsdalen?” “Ja, det var meininga det,” svarte han. Han ville vel ikkje vera så snill å ta ei sending med seg frå henne til ei kone derute? Jo, han skulle då det. Ja, det var noko leitt, for ho hadde det ikkje heilt ferdig enno. Men fekk han vera så snill å fylgja med heim inntil det vart ferdig. Ja, det var det ingenting i vegen for, meinte han. Gyri var i så urimeleg godt lag den kvelden, prata gjorde ho så det var reint ei lyst å høyra. Ho gav han mat og drikke, og så let ho han reisa. Men underleg nok, frå den stunda hadde han ikkje det minste til overs for kjærasten sin. Derimot fekk han inderleg godhug for ei av dei ugifte døtrene til Gyri, og enden vart at han måtte gifta seg med henne. Det var nok slik at den drikken guten drakk den kvelden, ikkje var altfor rein.

Det hadde alt i lengre tid vore eit mindre godt tilhøve melllom Gyri og mannen hennar. Han døydde ein kveld like etter han hadde ete ein kjerneklining (flatbrød eller lefse med smør?). Det vart derfor sagt at ho hadde forgifta han.

Det dårlege tilhøvet mellom henne og naboane vart større og større, for ho gjorde ugagn mot dei på alle tenkjelege måtar. Det vart jamvel fortalt at ho prøvde å ta solskinet frå dei. Men dette klarte ho ikkje som vel var, sjølv om ho gjorde alt ho kunne og prøvde eit par gonger.

Gyri døydde av ein ufyseleg sjukdom. Ho låg lenge sjuk. Til slutt kom ho på det at ho ikkje fekk døy før ho hadde vedkjent seg dei mange og store syndene sine for presten. Ho fekk henta presten og skrifta for han. Han fekk nok høyra mykje fælt av henne, for då han kom ut att, rista han på hovudet og sa: “Eg har aldri tenkt at ei kvinne kunne gå så langt i synda.” Ikkje lenge etter døydde ho.

Ordkommentar:
kåra ‘velja ut’
hamnegang ‘beiteområde’

Språkleg omarbeidd av BB/NTØ

Kilde: http://stud.hsh.no/lu/norsk/vidsteen/segner/5-kvinnherad/42k5.htm